Zgodnie z umową o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (dalej: „umowa o wystąpieniu”) do dnia 31 grudnia 2020 r. trwał okres przejściowy, w trakcie którego wobec Wielkiej Brytanii obowiązywało prawo Unii Europejskiej, z takim samym skutkiem jak wobec wszystkich państw członkowskich.
W odniesieniu do postępowań sądowych, zasady wyboru sądu, przed którym powód będzie mógł dochodzić swych praw oraz kwestie uznawania i wykonalności orzeczeń między państwami członkowskimi Unii Europejskiej uregulowane są w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1215/2012 z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (dalej: „ rozporządzenie Bruksela I bis”).
Zgodnie z regulacjami rozporządzenia Bruksela I bis, możliwe jest przykładowo wytoczenie przed sąd w Polsce powództwa w sprawie dotyczącej umowy z kontrahentem z innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej albo w sprawie o odszkodowanie z tytułu czynu niedozwolonego popełnionego w Polsce przez osobę mającą miejsce zamieszkania w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej. Ponadto, możliwe jest wykonanie orzeczenia zapadłego przed polskim sądem na terytorium innego państwa członkowskiego bez konieczności przeprowadzania specjalnego postępowania.
Stosownie do postanowień umowy o wystąpieniu, przepisy rozporządzenia Bruksela I bis obowiązują w stosunkach z Wielką Brytanią jedynie w odniesieniu do tych postępowań sądowych, w których pozew (albo wniosek w postępowaniu nieprocesowym) został wniesiony przed zakończeniem okresu przejściowego, to jest do dnia 31 grudnia 2020 r.
Stosownie do powyższego, uznawanie i wykonywanie orzeczeń, w oparciu o regulacje zawarte w rozporządzeniu Bruksela I bis, będzie następowało jedynie w odniesieniu do orzeczeń wydanych w tych postępowaniach, w których pozew (albo wniosek w postępowaniu nieprocesowym) został wniesiony przed zakończeniem okresu przejściowego. Ugody sądowe będą natomiast podlegały uznaniu i wykonaniu zgodnie z omawianym rozporządzeniem, jeżeli zostały zatwierdzone lub zawarte przed końcem okresu przejściowego. Bez znaczenia natomiast pozostaje termin wszczęcia postępowania wykonawczego.
W sprawach, w których pozew (albo wniosek w postępowaniu nieprocesowym) został wniesiony po 31 grudnia 2020 r. orzeczenia wydane przez sądy państw członkowskich nie będą automatycznie uznawane w Wielkiej Brytanii, ani jurysdykcja sądów nie będzie określana na podstawie rozporządzenia Bruksela I bis. Kwestie te są regulowane przez stosowne umowy międzynarodowe, lub w ich braku, prawo krajowe Wielkiej Brytanii i państw członkowskich UE.
W kontekście powyższego, pomocna może być informacja, że według stanu na dzień 17 lutego 2021 r. Wielka Brytania nie jest stroną Konwencji o jurysdykcji i uznawaniu oraz wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych, podpisanej w Lugano dnia 30 października 2007 r. Konwencja ta obowiązuje w stosunkach między państwami członkowskimi Unii Europejskiej, a państwami EFTA tj. Islandią, Liechtensteinem, Norwegią i Szwajcarią. Wielka Brytania jest natomiast związana postanowieniami szczegółowych konwencji haskich w sprawach rodzinnych, z których część przewiduje mechanizm uznawania i wykonywania orzeczeń, np. w sprawach alimentacyjnych. Stan związania Wielkiej Brytanii i Polski konwencjami haskimi oraz złożone do nich zastrzeżenia można ustalić na stronie Haskiej Konferencji Prawa Prywatnego Międzynarodowego.